عطر سنبل, عطر کاج

پارسال که خانم فیروزه دوماس تو دانشگاهمون سخنرانی و مراسم معرفی کتابشون رو داشتن, یکی از استادها که سردبیر روزنامه شهر هم هست در مورد کتاب ” Funny in farsi ” چیزی گفتن به این مضمون که این کتابی هست که همه دانشجوهای روزنامه نگاری و نویسندگی باید بخونن که بفهمن چه جوری میشه طنزی که تو زندگی واقعی هست رو شناخت و اون رو روی کاغذ آورد. بعد هم خطاب به ما دانشجوها گفت که از این کتاب یاد بگیرید و فکر نکنید سوژه رو باید از فروشگاهها خرید. سوژه زندگی شماست. اگه شما بلد نیستید بنویسید مشکل کمبود سوژه نیست.
اون روز من کتاب رو نخونده بودم. مدتی بعد فرصتی دست داد و کتابی رو که اون روز خرید بودم خوندم. چند روز قبل نسخه فارسی این کتاب رو از دوست خیلی عزیزی هدیه گرفتم.
نشر قصه,ترجمه محمد سلیمانی نیا. نشر سال دوهزار و پنج. یک فاجعه.
مترجم نه تنها نتونسته اون طنز رو که لایه اصلی نوشته بود منتقل کنه بلکه خیلی از جاها به نظر میرسید اصلا متوجه منظور نویسنده نشده. شاید خواسته کلمه به کلمه امانت دار باشه به اصل نوشته که این خیلی صدمه زده به رسوندن مفهوم. با اونکه من با زیر نویس و توضیح اضافه مخالفم – به شدت یاد ذبیح الله منصوری میافتم و چهار ستون بدنم میلرزه- اما تو این کتاب شاید بهتر بود جاهایی زیر نویس داشت و یه سری توضیحات برای روشن شدن قضیه برای کسی که تو امریکا زندگی نکرده و با فرهنگ اینجا بیگانه هست داده میشد.
برای من ترجمه فارسی این کتاب فقط خجالت و شرم نویسنده بود از مهاجر بودن و در جاهایی تحقیر پدر و مادر و شرم از وجود اونها. تنها چیزی که در متن انگلیسی اصلا به چشم نمیومد. وقتی متن انگلیسی رو میخونی از شوخی هایی که تفاوت رو میرسونه و قابل درکه و مثل یه مزه آشناست لذت میبری در صورتی که با خوندن همون متن در فارسی میگی : ” آخی . بیچاره ها.”
این ترجمه حتی با اونکه بنظر میرسید میخواد زبان ساده و روان نویسنده رو حفظ کنه اما در این کار هم موفق نبود. با تمام غرهایی که به ترجمه راز داوینچی زدم اما باز اون ترجمه از این قابل قبول تر میرسید.
در هر حال اگه قصد خوندن این کتاب رو دارید – که توصیه هم میشه- متن انگلیسی اش رو بخونید. چون من مطمئنم اگه خانم دوماس میخواست این کتاب رو فارسی بنویسه اصلا این چیزی که ترجمه شده از آب در نمی اومد.
متن انگلیسی کتاب خیلی راحت و روانه. برای من که واقعا انگلیسی خوندنم کنده دو شب بیشتر طول نکشید. کاملا قابل فهم و ساده هست و انگلیسی زیادی لازم نیست تا مطمئن باشید که از خوندن متن اصلی بیشتر از ترجمه فارسی اش لذت میبرید.
پی نوشت: نظر آقای سلیمانی نیا مترجم کتاب بدون کم و کاست:
” ممنون از نظرتان. فقط چون نوشته‌اید: «من مطمئنم اگه خانم دوماس میخواست این کتاب رو فارسی بنویسه اصلا این چیزی که ترجمه شده از آب در نمی اومد.» بد ندیدم بگویم نویسنده تمام ترجمه را قبل از چاپ خوانده و آنچه به فارسی منتشر شده – در روح اثر و نه در نثر – نظر خود اوست. همچنین خانواده و اقوام ایشان نسخه‌ی فارسی کتاب را دوست داشتند و هیچ کدام احساس “خجالت و شرم نویسنده از مهاجر بودن و در جاهایی تحقیر پدر و مادر و شرم از وجود اونها” را در آن ندیدند.
اگر این توضیح کوتاه را در متن وبلاگتان هم بیاورید ممنون می‌شوم.”